Việt Nam nợ quá hạn nước ngoài hơn 310 triệu USD
Tháng năm 23,2015 lúc 01:03 sáng
Các khoản nợ quá hạn chưa thanh toán gồm 214,5 triệu USD của Vinashin (nay là SBIC) và 96,4 từ các dự án khác.
Theo báo cáo của Kiểm toán Nhà nước vừa công bố
tháng này, đến cuối năm 2013, tổng giá trị các khoản vay nước ngoài được
Chính phủ cho vay lại đạt 12,14 tỷ USD. Trong đó, các khoản nợ quá
hạn chưa thanh toán đạt 310,9 triệu USD, chủ yếu là từ Tập đoàn Công
nghiệp tàu thủy Việt Nam (Vinashin), nay là Tổng Công ty Công nghiệp tàu
thủy Việt Nam (SBIC), trị giá 214,5 triệu USD. Số còn lại là của 62 dự
án đã bị xử lý theo thủ tục phá sản, đang cơ cấu lại nợ, khoanh nợ hoặc
chờ bán tài sản để thu nợ...
Tổng dư nợ các dự
án có nợ quá hạn đạt hơn 1,26 tỷ USD, chiếm hơn 10% tổng dư nợ
cho vay lại, gồm 1,02 tỷ USD từ Vinashin và gần 240 triệu USD của các
dự án.
"Kết quả kiểm toán cho thấy việc đối
chiếu với các cơ quan cho vay lại chưa được Cục Quản lý nợ và Tài
chính đối ngoại (Bộ Tài chính) thực hiện kịp thời, còn tình trạng Ngân
hàng Phát biểu (VDB) trả nợ, lãi về quỹ tích lũy theo quý hoặc
theo tháng, không đúng thời hạn quy định tại hợp đồng cho vay
lại", báo cáo nêu.
Số nợ quá hạn từ Vinashin vẫn đang tạo áp lực lên các khoản vay của Việt Nam.
|
Liên
quan đến nợ công, một lần nữa Kiểm toán Nhà nước nhắc lại câu chuyện
Bộ Tài chính đã thống kê, tổng hợp số liệu nợ công chưa kịp
thời, đầy đủ. Việc báo cáo thừa, thiếu một số khoản vay dẫn đến
số liệu nợ công đến 31/12/2013 giảm 25,28 tỷ đồng so với số báo cáo tại
báo cáo về các chỉ tiêu giám sát nợ năm 2013.
Công
tác tổ chức và quản lý nợ công vẫn chưa được tập trung thống
nhất theo quy định của Luật Quản lý nợ công, thiếu sự gắn kết
chặt chẽ giữa khâu huy động vốn với tổ chức thực hiện và
trả nợ vay, dẫn đến bị động trong việc cân đối nguồn trả nợ
cũng như khuyến khích sử dụng vốn vay hiệu quả, tiết kiệm.
Việc tổng hợp số liệu nợ công theo một đầu mối thống nhất còn khó khăn,
dẫn đến sai sót. Hệ thống mẫu biểu báo cáo về nợ công chưa đáp
ứng yêu cầu quản lý và chưa được các đơn vị tham gia quản lý
nợ công lập đầy đủ hoặc gửi kịp thời.
Báo
cáo của Bộ Tài chính cho hay tổng dư nợ công đến 31/12/2013 theo Luật
quản lý nợ công là gần 2 triệu tỷ đồng, bằng 54,5% GDP, tăng gần 19%
so với năm 2012. Cơ cấu nợ của Chính phủ tiếp tục thay đổi theo hướng
tăng tỷ trọng nợ vay trong nước, giảm tỷ trọng nợ vay nước ngoài.
Cuối
năm 2013, dư nợ nước ngoài của Chính phủ tương đương 763.198 tỷ
đồng, tăng 5% so với năm 2012. Dư nợ vay trong nước đạt 764.933 tỷ
đồng, tăng 39%.
Về nợ nước ngoài được Chính phủ
bảo lãnh, dư nợ đạt 188.486 tỷ đồng, tăng 24% so với năm 2012. Tuy
đây không phải là các khoản do Chính phủ trực tiếp đi vay, nhưng kiểm
toán cũng cảnh báo một phần có nguy cơ biến thành nghĩa vụ trực tiếp của
Ngân sách Nhà nước. Nguyên nhân là quá trình xây dựng, thẩm định và
phê duyệt dự án không sát thực tế, đầu tư không đồng bộ,
triển khai chậm, một số doanh nghiệp chưa có nhiều kinh nghiệm
trong quản trị chi phí, rủi ro hối đoái, dòng tiền… dẫn đến
việc sử dụng vốn vay chưa hiệu quả...
Tại
thời điểm thẩm định cấp bảo lãnh, hầu hết các chủ dự án chỉ cam kết sẽ
đảm bảo tỷ lệ vốn chủ sở hữu tối thiểu bằng 20% tổng vốn đầu tư, song
chưa báo cáo đầy đủ tiến độ góp vốn chủ sở hữu trong quá trình triển
khai dự án. 38 dự án đã hoàn thành rút vốn và nghiệm thu quá 6 tháng
đều chưa đăng ký tài sản đảm bảo. Các chủ đầu tư dự án thực hiện chế
độ báo cáo không kịp thời, đầy đủ theo quy định, một số dự án nộp
phí bảo lãnh chậm hoặc khó khăn chưa nộp phí bảo lãnh.
Trong
nước, số dư nợ được Chính phủ bảo lãnh đạt 207.576 tỷ đồng, tăng 8%
so với năm 2012. Trái phiếu được bảo lãnh Chính phủ phát hành
có kỳ hạn ngắn (2-5 năm), trong khi không ít dự án có thời gian
cho vay kéo dài từ 5-12 năm, dẫn đến rủi ro mất cân bằng kỳ
hạn giữa huy động và cho vay, làm tăng hạn mức bảo lãnh phát
hành trái phiếu để đảo nợ hoặc rủi ro nghĩa vụ nợ dự phòng
do ngân sách gánh chịu.
Báo cáo cũng phản ánh
vệc quản lý nợ chính quyền địa phương chưa được kiểm soát
chặt chẽ, chưa có chế tài xử lý đối với các trường hợp vi
phạm. Đến 31/12/2013, nợ của chính quyền địa phương là 30.016 tỷ
đồng, không bao gồm khoản vay VDB 22.760 tỷ đồng. Theo Kiểm toán
Nhà nước, Bộ Tài chính tổng hợp nợ chính quyền địa phương theo
số liệu báo cáo của các địa phương, không nắm đầy đủ, chính
xác nợ của chính quyền địa phương và giới hạn vay nợ theo quy
định của Luật Ngân sách Nhà nước.
Số dư quỹ
tích lũy trả nợ nước ngoài đến cuối năm 2013 đạt 49.885 tỷ đồng.
Nhưng theo Kiểm toán Nhà nước, việc lập kế hoạch chi hoàn trả ngân
sách từ quỹ không sát thực tế; chuyển trả ngân sách các khoản
trả nợ nước ngoài vay về cho vay lại không kịp thời; chưa theo
dõi nguồn hình thành tài sản, nguồn hình thành và cơ cấu
hình thành quỹ; không đánh giá lại số dư các khoản ngoại tệ
tại thời điểm cuối kỳ kế toán...
Phương Linh - Chí Hi