"Chuyện chưa hề cũ".

Shop TIN 22/2: Quan nườm nượp tranh ấn...quan, dân giả quan thề liêm chính

Nguyễn Quang Vinh. (Shop TIN  ìnfonet 22/2/2016 - trích đăng 1.)

Nơi nào có lễ là nơi đó hỗn loạn, hỗn loạn tới mức có vẻ đang thành một đặc tính Việt mà nếu không hỗn loạn, nếu từ tốn, nếu xếp hàng, nếu mọi sinh hoạt có văn hoá, có nền nếp, có tâm thế ngày xuân thì chắc lại bị cho là...điên.

1.
Tôi vẫn là người lạc quan và dễ tưởng bở khi tự mình đoán rằng, lễ hội Minh Thề năm nay chắc chắn có nhiều quan chức tới dự vì chí ít, đây cũng là một lễ hội dân gian đàng hoàng: Nơi để hàng năm quan chức tới dâng lễ, thề liêm chính với dân.
Nhưng vẫn thế, như mọi năm, chỉ có dân chúng trong làng tới với lễ, không thấy mặt quan nào.
Khác với lễ hội Đền Trần xin ấn cầu may, thăng quan tiến chức, ầm ầm, rần rần, dân thì ùa nhau đi xin ấn ước lên quan, quan thì lấy luôn cả xe biển xanh, biển đỏ đưa mình tới xin, tranh .... làm quan tiếp, làm quan nữa, làm  quan mãi.
Như bức tranh biếm hoạ từng đoạt giải thưởng trong cuộc thi biếm hoạ về đề tài chống tham nhũng này, hai ngả đường rộng thênh thang, ngả về Nam Định xin ấn quan thì ùn ùn, nườm nượp, ngả về hội Minh Thề thì vắng hoe.

Thì đành, vắng quan nên năm nào dân cũng phải khăn đóng áo dài đóng giả làm quan thề liêm chính với dân, xin nguyện mãi mãi làm con dân, xin tận tuỵ....
Mọi người cùng hô vang lời thề: “Ai dùng của công xây dựng việc công xin thần linh ủng hộ, ngược lại người lấy của công về làm của tư, xin thần linh đả tử.... làm tôi bất trung, làm con bất hiếu, xin thần linh tru diệt”.
Thề vậy thì có mà xeo quan tới quan cũng chả thèm, nhỉ? Nếu nghe được tiếng, chắc thần linh nhìn cảnh dân đóng giả quan lại chả cười khùng khục, làu bàu: " Sư bố nhà các anh, cái thằng cần thề thì nó chuồn, các anh có gì nữa trong nhà mà còn thề liêm chính? Hử?"
Cũng khoan nói kháy các quan, chứ dân mình cũng vậy, nước mình cũng vậy, ước toàn ước thăng quan tiến chức chứ có ai đi xin ấn, đi cầu khấn để xin được làm... dân đâu. Nhỉ?
Cũng như các quan, chả có quan nào lại đi xin thần linh cho nhà cháu được làm quan liêm chính, làm quan nghèo, được tước bỏ chức vụ nếu sai trái, nếu tham lam, nếu điêu ác.
Thay vì đầu xuân đi vãn cảnh chùa, đi du xuân, đi xem lễ thì giờ người ta như bị "say thuốc lắc", ồm ồm, oàng oàng, hớt hải, xì xụp, khấn vái, xin xỏ, dâng lễ, đạp lên đầu lên cổ nhau, bay vèo vèo qua thân xác nhau để cướp, để hái, để giật, để cầu xin... giàu có, thăng quan tiến chức.
Nơi nào có lễ là nơi đó hỗn loạn, hỗn loạn như tất cả đang bị phê thuốc lắc, hỗn loạn tới mức có vẻ đang thành một đặc tính Việt mà nếu không hỗn loạn, nếu từ tốn, nếu xếp hàng, nếu mọi sinh hoạt có văn hoá, có nền nếp, có tâm thế ngày xuân thì chắc lại bị cho là...điên.
Tôi cũng nói thật, các ban tổ chức Lễ hội chả bao giờ tin sẽ xin được xơ múi gì từ thần thánh, viết cái đơn kiến nghị lên ông Trưởng thôn đề nghị úp cái miệng lại cho trẻ con khỏi sợ chả được nữa là xin thần linh thăng quan tiến chức với lại giàu sang phú quí. 
Mấy ông mấy bà các ban tổ chức giấu mình sau cửa văn phòng, sau phên cửa chùa, ngắm, đếm, hả hê khi nhìn thấy hàng trăm, hàng ngàn, hàng vạn người đang ào ào tới để xin, để lễ, để cúng, để bái, và cứ tới cuối ngày, sau khi thần linh đã nghỉ ngơi, nhà chùa, ban tổ chức mới thực sự vào "hội", vác, đổ, đếm từng đống thùng  gọi là công đức, thuê người đếm tiền, tiền thành cục, thành bó, thành bao, thành thúng....kết quả của những lời xì xụp xin xỏ của con dân trăm họ là đây. 
Và chỉ có thánh thần hương khói mới biết hàng tỉ, hàng chục tỉ, hàng trăm tỉ tiền "công đức" ấy đi về đâu...
Tôi không bao giờ phản bác chuyện cúng bái, hương hoa trước bàn thờ, đi lễ Phật...nếu thực sự bằng cái tâm lành, bằng những lời khấn vái cảm tạ trời đất, cảm tạ liệt tổ liệt tông, hương hồn người thân yêu luôn đồng hành cùng dương thế, an ủi, động viên, khích lệ con cái, cháu chắt làm người tử tế, bình an, may mắn.
Đáng buồn, từng năm đến rồi đi, cái phong tục du xuân, vãn cảnh, lễ hội đậm chất nhân văn người Việt mà cha ông ngàn năm lưu gửi lại đã bị phá, bị bóp méo, bị lợi dụng, bị xô đạp, trở nên thảm hại, trở nên thảm hoạ, trở nên cuồng khùng, dịch chuyển tàn ác từ ý nghĩa tâm linh sang mê tín, cuồng tín với những hành vi đáng xấu hổ, đáng bị lên án. Và đóng góp vào sự tuột dốc ấy, trước hết lại có công lớn của chính quyền, thế mới đáng báo động.
Nếu năm sau, vẫn tổ chức Lễ hội phát ấn đền Trần nhưng chỉ chọn ra những trưởng lão đại diện cho các làng xã lên nhận ấn cầu mong mùa màng bội thu, mọi người bình an, mưa thuận gió hoà....thế thôi, chỉ thế thôi liệu có cảnh xô bồ, ồn ào, nham tạp tới mức này không? Không? Chỉ có một cái "thiệt", thiệt thu...tiền.
Năm sau, nếu ở lễ hội cướp hoa tre ở Sóc Sơn, sau phần cúng bái, dâng lễ, hoa tre được trao cho đại diện các thôn xã như một biểu tượng phát lộc cầu may của đất trời, liệu có còn cảnh xô đẩy không? Không.
Chúng ta làm khổ chúng ta, chúng ta tự bày trò dẫn dụ chúng ta thì chính chúng ta tự thay đổi được, chính chúng ta thay đổi, chính quyền thay đổi, không có thần linh nào vào đây can thiệp, chỉ  làm đẹp thêm, bản sắc thêm, ấm áp thêm hương hoa của mùa xuân mới, để thân thiện với nhau hơn, gần gũi nhau hơn, dập dìu du xuân bên nhau, bên thiên nhiên, bên lễ hội, bên chùa chiền đền đài...
Có làm được không? Được. Nếu muốn làm, nếu gạt bỏ đi sự toan tính chụp giật tiền bạc.
Làm thế, mùa xuân có mất vui không? Chắc chắn không.